Phó vương phi của Canada Công_chúa_Louise,_Công_tước_phu_nhân_xứ_Argyll

Năm 1878, Thủ tướng Anh Benjamin Disraeli chọn Lorne làm Toàn quyền Canada và được Nữ vương Victoria phê chuẩn.[27] Louise do đó trở thành phó vương phi của Canada. Bà dùng địa vị của mình để hỗ trợ lĩnh vực nghệ thuật, nền giáo dục đại học và phong trào bình đẳng cho nữ giới.[28] Tuy nhiên quãng thời gian Louise ở Canada không được suôn sẻ do bà nhớ nhà, không thích Ottawa và từng gặp tai nạn khi đi xe trượt tuyết.[13]

Khởi đầu trắc trở

Công chúa Louise ở Canada

Ngày 15 tháng 11 năm 1878, cặp vợ chồng rời Liverpool và đến Canada để dự lễ nhậm chức tại Halifax vào ngày 25 tháng 11.[29]

Louise là thành viên hoàng tộc đầu tiên tiếp quản dinh thự Rideau Hall, vốn là dinh thự chính thức của nữ vương tại Ottawa. Tuy nhiên, nơi này hoàn toàn thua xa những dinh thự tráng lệ của vương thất Anh. Các cựu toàn quyền và phu nhân sống tại đây phải tự trang hoàng dinh thự nên khi rời đi, họ cũng đem theo toàn bộ đồ đạc của mình. Do đó khi gia đình Lorne tới nơi thì dinh thự này được trang trí nội thất rất sơ sài. Louise liền trổ tài nghệ thuật và treo nhiều tranh sơn dầu, tranh màu nước do bà vẽ quanh nhà. Bà cũng trưng bày nhiều tác phẩm điêu khắc của mình. Ban đầu, việc một công chúa con nữ vương trở thành phó vương phi Canada khiến "niềm vui vỡ òa khắp Lãnh thổ tự trị," vì bà được dự đoán sẽ trở thành mối liên kết vững chắc giữa người Canada và nữ vương.[30] Tuy nhiên, báo chí tại Canada lại trách móc việc áp đặt quyền lực của hoàng tộc lên một quốc gia với lối sống xã hội vốn không vương giả như Canada và không hoan nghênh vị tân toàn quyền cùng phu nhân khi họ mới đến Canada.[31]

Mối quan hệ giữa họ với giới báo chí ngày càng xấu đi khi thư ký riêng của Lorne, Francis de Winton, đuổi bốn nhà báo khỏi xe lửa của hoàng gia. Gia đình Lorne không hề hay biết về việc làm của de Winton, nhưng báo chí quả quyết là họ có biết. Hai vợ chồng liền bị mang tiếng kênh kiệu.[31] Báo chí Canada cũng lo ngại hai vợ chồng là những người sính chuộng nghi lễ, hình thức, vốn là những điều xa lạ đối với một xã hội quân bình như Canada. Nhưng Công chúa Louise đã nhanh chóng gây thiện cảm với người Canada khi tuyên bố nếu có khách đến thăm Rideau Hall thì bà "sẽ chẳng bận tâm nếu họ mặc áo choàng chăn mà đi vào."[32][33] (Ở đây ám chỉ chiếc áo ca-pốt, một loại áo được may từ chăn mền, rất bền và ấm. Ý nghĩa văn hóa của chiếc áo này trong xã hội và mối tương quan với các toàn quyền cùng phu nhân đương thời được chép trong bài viết "'Very Picturesque and Very Canadian': The Blanket Coat and Anglo-Canadian Identity in the Second Half of the Nineteenth Century" của Eileen Stack.) Về sau, những lo ngại và chỉ trích xoay quanh vợ chồng Công chúa Louise lại hóa ra thiếu cơ sở vì cả hai ông bà đều tỏ ra khoáng đạt, thoải mái hơn các bậc tiền nhiệm.[34]

Giải trí tại Canada

Hầu tước xứ Lorne khai mạc Nghị viện Canada năm 1879, ngồi bên cạnh là Công chúa Louise

Với Louise, những tháng đầu tiên ở Canada là quãng thời gian đau buồn vì người chị bà yêu mến nhất là Đại Công tước phu nhân của Hessen và Rhein đã qua đời vào ngày 14 tháng 12 năm 1878. Công chúa rất nhớ nhà vào Giáng sinh năm ấy nhưng cũng nhanh chóng làm quen với khí hậu mùa đông tại Canada. Đi xe trượt tuyết và trượt băng là hai thú vui yêu thích của bà. Vì giữ vai trò là người đại diện trực tiếp cho nữ vương tại Canada nên Lorne có địa vị cao hơn vợ mình, do đó trong Lễ Khai mạc Nghị viện Canada được tổ chức ngày 13 tháng 2 năm 1879, cấp bậc của Louise chỉ được xếp ngang những người tham dự khác. Bà phải đứng giống các nghị sĩ đến khi Lorne mời họ ngồi.[16] Để gặp gỡ tất cả các nghị sĩ Canada, Lorne đã tổ chức tiệc tối hai tuần một lần cho 50 người tham dự. Triều đình cũng mở nhiều tiệc chiêu đãi; bất cứ ai có đủ khả năng diện trang phục dự lễ đều có thể tham gia và chỉ cần ký vào sổ lưu bút dành cho khách.[16] Buổi tiệc khiêu vũ chính thức đầu tiên của Louise được tổ chức vào ngày 19 tháng 2 năm 1879. Bà tạo được thiện cảm với khách khi ra lệnh gỡ bỏ sợi dây lụa ngăn cách khu vực dành cho hoàng tộc và khách khứa. Tuy vậy nhiều tai nạn không may vẫn xảy ra trong buổi tiệc. Một nhạc công say rượu đã kéo màn cửa trùm lên một ngọn đèn khí và suýt gây cháy nhà.[16] Việc mở cửa tự do cho công chúng cũng bị một số người tham dự chỉ trích vì bất mãn với những vị khách có địa vị xã hội thấp kém hơn.[35]

Louise và Lorne thành lập Học viện Nghệ thuật Hoàng gia Canada. Ông bà rất thích đến thăm Québec (nhà nghỉ mát của họ nằm ở đây) và Toronto. Louise trở thành người bảo trợ của Hiệp hội Giáo dục Phụ nữ (Ladies' Educational Association), Hội Nhập cư Bảo vệ Phụ nữ (Woman's Protective Immigration Society), Hội Nghệ thuật Trang trí (Society of Decorative Arts) và Hiệp hội Nghệ thuật (Art Association), tất cả đều thuộc Montreal. Một trong những tác phẩm điêu khắc của bà là bức tượng mẹ bà, Nữ vương Victoria, hiện đang được trưng bày trước trường Cao đẳng Hoàng gia Victoria, Montreal,[28] mà nay là Tòa nhà Âm nhạc Strathcona của Đại học McGill. Cha của Lorne, Công tước xứ Argyll, đến thăm cùng hai cô con gái vào tháng 6. Cả gia đình chứng kiến Louise bắt được một con cá hồi nặng 13 kg.[16] Thấy các cô gái giỏi câu cá, ngài công tước bèn nhận xét việc câu cá ở Canada không đòi hỏi kỹ năng.[16]

Tai nạn xe trượt tuyết

Công chúa Louise đến Hamilton, Bermuda (1883)

Louise, Lorne và hai người tùy tùng bị thương trong một vụ tai nạn xe trượt tuyết vào ngày 14 tháng 2 năm 1880.[16] Mùa đông năm ấy rất khắc nghiệt. Cỗ xe mà họ đang ngồi bị lật nhào, cả người đánh xe lẫn người theo hầu bị hất văng xuống đất. Hai con ngựa hoảng sợ kéo lê chiếc xe bị lật nghiêng suốt hơn 400 thước Anh (370 m) trên nền đất. Louise bất tỉnh khi đập đầu vào một thanh sắt đỡ nóc xe, còn Lorne thì mắc kẹt bên dưới người bà và sợ "sườn xe sẽ gãy bất kỳ lúc nào."[36][37] Sau cùng cỗ xe được chế ngự, hai con ngựa trấn tĩnh lại. Người đã kiểm soát cỗ xe – viên quan thị tùng (aide-de-camp) của Công chúa Louise – ra lệnh hộ tống nhóm người bị thương về Rideau Hall trên một cỗ xe ngựa khác.[16]

Các bác sĩ đã chữa trị cho Louise cho biết bà bị sốc và chấn động nghiêm trọng. Theo họ, "thật thần kỳ là hộp sọ của [công chúa] không bị nứt."[16] Dái tai Louise bị rách làm đôi khi chiếc khuyên tai của bà mắc vào sườn xe.[16] Báo chí đã giảm nhẹ tính nghiêm trọng của câu chuyện theo chỉ thị từ thư ký riêng của Lorne. Hành động này bị người đương thời xem là "ngu xuẩn và thất sách."[16] Thí dụ, một tờ báo New Zealand chép, "Trừ lúc ngay sau cú đập đầu ra thì trong suốt khoảng thời gian đó, công chúa hoàn toàn tỉnh táo."[37] Người dân Canada rất có thể đã đồng cảm nếu được biết tình trạng thực sự của Louise. Một đại biểu Quốc hội còn chép, "Ngoại trừ vết đứt ở phần dưới tai thì tôi nghĩ không có thương tích nào đáng kể."[16] Do đó khi Louise phải hủy các cuộc hẹn trước mắt, người ta tưởng bà giả bệnh để trốn việc. Tin tức về vụ tai nạn cũng bị nói giảm đi tại Anh và trong thư gửi Nữ vương Victoria.[16]

Louise góp phần quan trọng vào sự phát triển của ngành du lịch non trẻ tại lãnh thổ Bermuda, cách Nova Scotia hơn 1.200 km về phía đông nam. Năm 1883, do sức khỏe yếu, suốt mùa đông bà đến ở Bermuda là nơi có khí hậu tương đối ôn hòa và phổ biến trào lưu lánh đến Bermuda vào mùa đông trong giới nhà giàu tại Bắc Mỹ. Chuyến đi Bermuda của Louise gây chú ý đến mức một khách sạn nguy nga, vốn dành để phục vụ đoàn của bà, đã được đặt tên theo bà là "Khách sạn Công chúa". Khách sạn này được xây bên bờ Cảng Hamilton, thuộc giáo xứ Pembroke.[38][39][40][41][42][43]

Mối quan tâm đến Canada

Sau khi trở về Anh vào năm 1883, Louise vẫn tiếp tục quan tâm đến Canada. Trong cuộc nổi loạn Tây-Bắc năm 1885, bà gửi cho Tiến sĩ Boyd tiếp liệu y tế và một khoản tiền lớn để phân phát. Bà hướng dẫn rõ ràng là phải giúp đỡ cả đồng minh lẫn phe địch. Thể theo nguyện vọng của bà, Boyd đi theo Ban Y tế Dân quân dưới sự lãnh đạo của Tiến sĩ Thomas Roddick đến nơi diễn ra Trận Fish CreekTrận Batoche để chữa trị cho những người bị thương, kể cả Métis là phe đối lập.[44]

Năm 1905, tên tỉnh Alberta được đặt theo tên Công chúa Louise Caroline Alberta. Thuộc địa phận tỉnh Alberta có Hồ LouiseNúi Alberta đều được đặt tên theo công chúa để tỏ lòng tôn kính bà.[45][46]

Tài liệu tham khảo

WikiPedia: Công_chúa_Louise,_Công_tước_phu_nhân_xứ_Argyll http://alberta.ca/history.cfm http://www.britannia.com/history/biographies/louis... http://www.fairmont.com/hamilton-bermuda/hotel-his... http://www.inveraray-castle.com/inveraray-castle-f... http://www.oxforddnb.com/view/olddnb/34601 http://www.paulfrasercollectibles.com/News/ROYAL-M... http://www.royalhistorian.com/spontaneous-moments-... http://www.timetravel-britain.com/articles/london/... http://data.bibliotheken.nl/id/thes/p073446130 http://paperspast.natlib.govt.nz/cgi-bin/paperspas...